De wet- en regelgeving voor zorginstellingen verandert continu om de kwaliteit van zorg te waarborgen en te verbeteren. In Nederland gelden strikte regels voor zorgaanbieders, vastgelegd in wetten zoals de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza), de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). Daarnaast houdt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) toezicht op naleving en veiligheid binnen zorginstellingen.
Recent zijn er wijzigingen doorgevoerd die betrekking hebben op permanent toezicht, vrijwillige en onvrijwillige zorg, en de verantwoordelijkheidstoedeling binnen zorgorganisaties. Ook speelt de bescherming van persoonsgegevens een steeds grotere rol, waarbij zorginstellingen zich moeten houden aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Daarnaast zijn er nieuwe richtlijnen rondom kleinschalige woonvormen en intensieve zorg om betere kwaliteit en transparantie te garanderen.
Om als zorginstelling te voldoen aan deze wetgeving, is het essentieel om de laatste wijzigingen bij te houden en te implementeren. In de volgende secties gaan we dieper in op de recente ontwikkelingen en hun impact op de zorgsector.
Belangrijke ontwikkelingen in de wet- en regelgeving voor zorginstellingen
De regelgeving in de zorgsector wordt voortdurend aangescherpt om de kwaliteit van zorg te waarborgen en de rechten van cliënten te beschermen. De laatste ontwikkelingen richten zich op toezicht, toegankelijkheid en de bescherming van kwetsbare groepen. Hieronder bespreken we de meest relevante wetswijzigingen en hun impact op zorginstellingen.
Strenger toezicht en de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza)
Sinds de invoering van de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) in 2022 zijn de eisen voor nieuwe zorgaanbieders aanzienlijk aangescherpt. De wet verplicht alle zorginstellingen om zich vooraf te melden bij het ministerie voor medische zorg en een toelating aan te vragen. Dit heeft als doel malafide zorgpraktijken tegen te gaan en ervoor te zorgen dat alleen gekwalificeerde aanbieders zorg mogen leveren.
Daarnaast zijn er nieuwe verplichtingen rondom intern toezicht binnen zorginstellingen. Grote zorgaanbieders moeten een raad van toezicht instellen om te waarborgen dat besluiten in lijn zijn met de kwaliteitseisen en financiële transparantie.
Wet zorg en dwang (Wzd): aanscherping rondom onvrijwillige zorg
De Wet zorg en dwang (Wzd) is van toepassing op zorginstellingen die werken met cliënten met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening zoals dementie. Deze wet heeft als uitgangspunt dat vrijwillige zorg de norm is en dat onvrijwillige zorg alleen mag worden toegepast als er geen andere alternatieven zijn.
Recent zijn de regels rondom onvrijwillige zorg verder aangescherpt. Zorginstellingen moeten zorgvuldig vastleggen hoe zij dwangmaatregelen toepassen en onder welke omstandigheden deze zijn toegestaan. Dit vraagt om extra documentatie en strengere toetsing door externe toezichthouders.
Bekijk de Mollis productcatalogus - Ervaar de kracht van zacht
Bekijk de Mollis productcatalogus - Ervaar de kracht van zacht
De impact van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
De bescherming van persoonsgegevens blijft een belangrijk aandachtspunt binnen zorginstellingen. De Autoriteit Persoonsgegevens en de Europese Unie leggen steeds meer nadruk op de naleving van de AVG, vooral op het gebied van medische dossiers en patiëntgegevens.
Zorginstellingen moeten niet alleen voldoen aan de bestaande richtlijnen, maar ook maatregelen treffen om cybersecurity-risico’s te verkleinen. Dit betekent dat systemen voor het beheren van medische gegevens veiliger moeten worden ingericht en dat zorgpersoneel bewust moet worden gemaakt van de risico’s rondom datalekken en ongeoorloofde toegang.
Nieuwe regels voor kleinschalige woonvormen en specialistische zorg
Een andere belangrijke ontwikkeling binnen de regelgeving betreft kleinschalige woonvormen en intensieve zorg. Er is een groeiende vraag naar persoonsgerichte zorg, waarbij cliënten in een kleinschalige setting kunnen wonen met 24-uurszorg op maat.
Nieuwe richtlijnen schrijven voor dat deze woonvormen moeten voldoen aan strengere kwaliteitseisen, waaronder:
- Meer transparantie over financiering en zorgkosten
- Betere samenwerking tussen zorgverleners en mantelzorgers
- Toezicht op de naleving van zorgprotocollen
Dit betekent dat zorginstellingen hun processen moeten herzien en investeren in kwaliteitsborging en rapportagesystemen.
Conclusie
De laatste wijzigingen in wet- en regelgeving hebben grote impact op zorginstellingen. Van strenger toezicht tot aangescherpte regels rondom onvrijwillige zorg en privacy, de zorgsector staat voor de uitdaging om voortdurend aan te passen aan nieuwe eisen. Het naleven van deze wetten is niet alleen noodzakelijk om sancties te voorkomen, maar draagt ook bij aan de kwaliteit en veiligheid van de zorg. In het volgende deel gaan we in op aanvullende wetgeving en de gevolgen voor specifieke zorgvormen.
Benieuwd naar ons zorgmeubilair?
Vraag via onderstaande formulier meer informatie op.
Aanvullende wetgeving en belangrijke aandachtspunten voor zorginstellingen
Naast de recente wijzigingen in de wetgeving zijn er diverse aanvullende regels en richtlijnen die van invloed zijn op zorginstellingen. Hieronder bespreken we enkele cruciale wet- en regelgeving die zorgaanbieders moeten kennen en naleven.
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz): waarborgen van goede zorg
De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) is een fundamentele wet die zich richt op kwaliteitsverbetering en het afhandelen van klachten binnen de zorg. Deze wet verplicht zorginstellingen om:
- Goede zorg te leveren volgens professionele standaarden.
- Een meldplicht te hanteren voor calamiteiten en incidenten bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
- Een laagdrempelig klachten- en geschillenproces op te zetten, zodat cliënten en hun naasten hun rechten kunnen uitoefenen.
Voor zorgaanbieders betekent dit dat zij moeten investeren in heldere klachtenprocedures en interne kwaliteitsborging, zodat zij voldoen aan de eisen van de wet.
Wet langdurige zorg (Wlz) en verzekerde zorg
De Wet langdurige zorg (Wlz) regelt de zorg voor mensen die intensieve zorg en permanent toezicht nodig hebben, zoals kwetsbare ouderen in verpleeghuizen, mensen met een handicap en mensen met een psychische aandoening. Zorginstellingen moeten zich houden aan:
- Strikte criteria voor zorgtoewijzing via het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).
- Regels rondom bekostiging en zorglevering in samenwerking met zorgverzekeraars.
- Normen voor verantwoorde zorg en toezicht op de besteding van zorggelden.
De naleving van de Wlz vraagt van zorgaanbieders dat zij hun zorgaanbod voortdurend toetsen aan de criteria van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de wetgeving rondom individuele gezondheidszorg (Wet BIG).
Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz 2018): inspraak en zeggenschap
Cliënten in zorginstellingen hebben recht op inspraak over het beleid en de zorgverlening. De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz 2018) verplicht zorginstellingen om een cliëntenraad in te stellen, die advies geeft over onder andere:
- De kwaliteit en veiligheid van de zorg.
- Wijzigingen in het zorgaanbod en het dagelijks bestuur van de instelling.
- Financiële beslissingen die impact hebben op de zorgverlening.
Deze wet versterkt de invloed van cliënten en hun naasten, en dwingt zorginstellingen tot transparantie en dialoog binnen de organisatie.
Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg): regulering van zorgtarieven
De Wet langdurige zorg (Wlz) regelt de zorg voor mensen die intensieve zorg en permanent toezicht nodig hebben, zoals kwetsbare ouderen in verpleeghuizen, mensen met een handicap en mensen met een psychische aandoening. Zorginstellingen moeten zich houden aan:
- Strikte criteria voor zorgtoewijzing via het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).
- Regels rondom bekostiging en zorglevering in samenwerking met zorgverzekeraars.
- Normen voor verantwoorde zorg en toezicht op de besteding van zorggelden.
De naleving van de Wlz vraagt van zorgaanbieders dat zij hun zorgaanbod voortdurend toetsen aan de criteria van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de wetgeving rondom individuele gezondheidszorg (Wet BIG).
Toekomstige ontwikkelingen in de wetgeving
De zorgsector is continu in beweging, en ook in de komende jaren worden nieuwe aanpassingen in de wetgeving verwacht. Enkele thema’s die hoog op de agenda staan zijn:
- Duurzaamheid en milieunormen in de zorg: nieuwe regels voor energieverbruik, afvalverwerking en duurzaam inkopen.
- Technologische innovatie: wetgeving rondom digitale dossiervoering en zorgtechnologieën, zoals telezorg en kunstmatige intelligentie.
- Werkdruk en personeelstekort: regelgeving die inzet op betere arbeidsomstandigheden en het verminderen van de administratieve lasten.
Conclusie
Zorginstellingen moeten continu inspelen op veranderende wetgeving om kwalitatieve en verantwoorde zorg te kunnen blijven leveren. De naleving van regels rondom kwaliteit, medezeggenschap, marktwerking en financiering is essentieel om sancties te voorkomen en een veilige zorgomgeving te garanderen. Door op de hoogte te blijven van toekomstige ontwikkelingen en proactief aanpassingen door te voeren, kunnen zorgaanbieders de best mogelijke zorg bieden aan cliënten.
